Astro Black Mythology

Space is the Place !
Tweede deel van de programmatie gewijd aan Black Music :
3 lezingen-luistersessies + 5 films + 1 compilatie van clips + 1 feestje !

Nova onthaalt Astro Black Mythology – het eerste seizoen van een reeks lezingen die Pierre Deruisseau houdt in scholen en bij mensen thuis onder de naam Astrophonie. Esthetische analyse, historisch erfgoed, politieke strijd maar ook spirituele zingeving komen allen aan bod in deze reeks conferenties geïllustreerd met muziek- en videofragmenten en foto’s.
Doorheen muziek, dans en soms ook bekende nummers van de Afro-Amerikaanse gemeenschap, vestigen de lezingen de aandacht op de onderliggende mythen en verhalen die er een geheel nieuwe kijk op bieden. De band met de sterren en het heelal, futuristische transportmiddelen, de helende krachten van muziek, niet-(of bijna)-menselijke identiteiten (cyborgs, aliens, engelrassen)... Allen zijn het vaak voorkomende thema’s van de Afro-Amerikaanse ervaring, die zich afspeelt in de esthetische science-fiction, stellaire mythologieën en fantastische archetypen. Meer dan een simpel visueel decor, zijn het verhulde elementen van betekenis, toespelingen, diepzinnige strategieën, in een zoektocht naar identiteit en cultuur in de Nieuwe Wereld.
Na de eerste 3 episoden van januari, twee compleet nieuwe, grondige verkenningen van de Amerikaanse black music. De laatste episode van de cyclus is een nieuwe algemene lezing - via de Jamaicaanse muziek - in het licht van de eerder besproken thema’s.

That is what the music is, the universal language
The bridge-communication sound.
There is no other way to speak to everyone in language each can
Feel and understand except through music.
How can you speak to other worlds except through the music ?
The music let them know, where you are at and what you are.
(…)
It’s all what the music says of you.
The music is the living mirror of the universe.
(Sun Ra)

De bedenker van de cyclus Astrophonie is Pierre Deruisseau, concertorganisator van Ferme de Biéreau in 2000 en de Compilothèque in 2005. Sinds enige tijd geeft hij deze conferenties in scholen en bij mensen thuis over de geschiedenis van muziek in relatie tot de Kosmos. Hoe gebruikt de mens geluid om in contact te komen met de energie van de kosmos, hoe stelt hij zijn wezen open voor deze onmetelijke wereld, en hoe haalt hij er kracht en inspiratie uit? Dat is de rode draad van Astrophonie. Met de verkenning van mythes en muziek die inherent zijn aan deze rode draad, raakt deze cyclus diverse tijdstippen, gemeenschappen en culturen.

1 uur en 20 minuten zeggen meer dan een lang discours! Beelden van het melkwegstelsel van die Great Black Music. Spiritual jazz, funk from outer space, angel soul, electro robots, techno stellaire, alien hip hop en R’n’B from beyond… Van Sun Ra tot Flying Lotus, via Afrika Bambaataa, H. Hancock, Outkast, Parliament, U.R., Jeff Mills, Kool Keith & many others - sterrenpoëzie, infinite fantasy, futuristische mythology, cosmic groove… People get ready! Mothership is in aantocht.

Astro Black Magic gaat van funk over dub tot dance hall en hiphop en zelfs electro, house, techno... Onmogelijk om alleen over black music te horen zonder ervaring te komen opdoen de dansvloer met twee Brusselse DJ’s en een Duitse nodigde. Dit keer opent Pierre met een streepje jazz grooves, sci-fi hiphop, grime & tribal R’n’B. DJ Athome, de man achter de uitzending Bis Art Shaker (Radio Panik) zal een selectie van vroege house en andere zwarte buitenaardse elektronische muziek afleveren. En (tbc) Errorsmith, Berlijnse producer van clubmuziek, die werkt van op homemade machines, tevens groot kenner van Afro-Amerikaanse dance music, mixt voor ons pareltjes uit zijn collectie.

We starten daar waar de exploratie van Sun Ra’s universum ons heen leidde in januari. De 4de episode verdiept nieuwe thema’s waar we in de vorige reeks reeds een glimp van opvingen. Via de "spirituele jazz" - Albert Ayler, Art Ensemble of Chicago, Alice & John Coltrane... - houden we een moment stil bij Jimi Hendrix, wat ons leidt naar de seventies funk en de choreografie, de lichamelijke emanatie van kosmische excentriciteit, de p-funk mythologieën. Maar eigenlijk, wat is de aard van funk? En van het moederschip? Wat is dat "angel race"? Zijzelf, gewapend met bop gun en lichtbundels, zegenen ons: "May the funk be with you".

Light years in time, ahead of our time
Free your mind, come fly, with me.
(George Clinton / Funkadelic)

In dit sciencefiction drama - én unieke documentaire over het onderwerp! – over Afro-futurisme gaat een computerhacker een Faustiaans verbond aan waarbij hij zijn ziel verruilt voor geheimen over zijn toekomst. "Last Angel of History" verkent de relatie tussen de pan-Afrikaanse cultuur, sciencefiction, intergalactische reizen en snelle verspreiding van computertechnologieën. Genetische manipulatie en cyborgidentiteit worden als metafoor aangewend voor de pan-Afrikaanse diaspora, de culturele heruitvinding en alien nation. De film is doorspekt van beeldcollages die ons doorheen de tijd en ruimte katapulteren.
Akomfrah’s analyse vertrekt van het werk van funkmaster George Clinton, maar ook Derick May, Juan Atkins, Goldie, A Guy Called Gerald, Dj Spooky komen aan bod… Akomfrah komt op het oeuvre van Lee Perry en Sun Ra’s gebruik van buitenaardse iconografie terug, en koppelt hier expliciet de zwart-Amerikaanse sci-fi geschriften van Samuel R. Delaney et Octavia Butler aan, die woord en uitleg verlenen bij hun keuze van het genre om hun ideeën omtrent het pan-Afrikaanse leven te ventileren. Er is zelfs een interview met de eerste zwart-Amerikaanse astronaut die in de ruimte ging!… Een must voor iedereen die zich voor deze thematiek interesseert.

"Scratch", van oktober 1999 tot augustus 2000 in San Franciso, New York, Los Angeles en San Bernardino opgenomen, is een uitstekende inleiding tot de wereld van de hiphop, en dit vanaf het ontstaan ervan toen talrijke pionier-DJ’s experimenteerden met de meest waanzinnige platen en samples, tot aan het hedendaagse "scratchen" en "turntablism". Een film over emblematische figuren die op een radicale en enthousiaste wijze de "positive vibes" van de komst van hiphop overbrengen, en ons dankzij de heruitvinding van de plaat als muziekinstrument an sich op een andere manier naar muziek hebben doen luisteren, spelen en componeren. De film bestaat uit dynamische optredens en interviews met onder meer dj Premier, Afrika Bambaataa, Grand Wizard Theodore, Q-Bert, Babu, Mix Master Mike, the X-ecutioners, Jazzy Jay, Steinski… De link met onze cyclus? Black scientists, trommelaars van de Nieuwe Wereld, Wheels of Steel voor een reis doorheen de tijdruimte, buitenaardse communicatie, robotische interacties… deze smakelijke docu heeft heel wat elementen over onze thematiek in petto. Een film om (opnieuw) te zien.

The nigger, they had no choice but to invent.
(James Baldwin)

Medio jaren ’60, de industrierobot doet zijn intrede in de grote noordelijke steden, Chicago, Detroit - de auto-hoofdstad. Metropolis die de blues van elektriciteit voorziet, en die het hoogste aantal Afro-Amerikanen telt, op de vlucht voor hun status van "levend gereedschap" in het segregationistische zuiden van de voorgaande eeuw. Medio jaren ’70, begin ’80, zijn er overal machines op de podia van de black music. Instrumenten, dans, gefilterde stem, lyrics... Met nieuwe ruimtes van geluid en verbeelding, vermenigvuldigt de alliantie met de machine de kracht van ‘black magic soul power’ : anti-voodoorituelen, zoektocht naar beat, transport naar nieuwe territoria en trance met de geest van de machine. Terugkomend op de eerste pioniers van de elektriciteit, zal deze lezing de geboorte van electro, techno en hiphopcultuur verkennen, naar aanleiding van de technologische ontwikkelingen van hun grote tovenaars, reizend in de ruimte-tijd op "Wheels of Steel" en TR "eight-0-eight". Grandmaster Flash, Electrifying Mojo, Jonzun Crew, electric boogie, Model 500, Underground Resistance, E-Dancer, Jeff Mills, Krs-One, Dr. Octagon, Antipop Consortium… Avant-garde esthetica, black scientists, kosmos en politieke weerstand.

Any sufficiently advanced technology becomes indistinguishable from magic.
(Arthur C. Clarke)

Vertrekkend van de late jaren 70 gaat deze film over de muzikale erfenis van Detroit, enerzijds als het kloppend hart van de black music, waar de grote tradities van blues, preken en gospel, jazz en Motown R&B nooit echt gestorven zijn, en anderzijds als stad van ritme en technologie, die de deur zal openzetten naar een geheel nieuw geluids- en beeldenuniversum. Zo verkent "The Cycles of The Mental Machine" ook het opkomen van de technomuziek als militante contra-cultuur. De stem die ons doorheen deze muzikale reis gidst is die van The Electrifying Mojo, legendarisch dj en "poëet van de mentale machine", die tijdens zijn radio-uitzending Midnight Funk Association funk en techno de ether instuurt. Verder verschijnen ook "Mad" Mike Banks (pilaar van het Underground Resistance-collectief), Carl Craig en Terry Guyton.

Lee "Scratch" Perry, de ultieme alien, gefilmd bij hem thuis in Zürich. Omringd door zijn vrouw en zijn kinderen, terwijl hij in zijn tuin zonreflecterend futuristische altaars tooit, en zijn iconen en machtsobjecten uit de geluidsstudio van uitgebreid commentaar voorziet. De meester van de dub geeft ons, weliswaar onder invloed van cannabis, mystieke boodschappen mee die bij momenten moeilijk te vatten zijn, doch heel af en toe in luciditeit oplichten. Zeldzaam document rondom deze onvermijdelijke figuur van de Jamaicaanse muziek, die in 1990 een leven leidde dat veraf stond van zijn verleden als producer in Kingston.

(De documentaire is niet voorzien van ondertiteling en het Engels van Perry is bij momenten moeilijk te verstaan ; daarom zal een dialogenlijst beschikbaar zijn).

Van de hartslag van de Nyahbinghi-trommels tot de dub echo’s van de Black Ark Studio van Lee Perry, de bastonen met zijn diepe frequenties veroveren de wereld. De technische low-budget inventiviteit hernieuwde wereldwijd de muziekproductie en de mythologie rond de rastafari "lion man". We nemen je mee op een reis door de muziek van dit eiland dat 700 keer kleiner is dan de VS, maar toch 3 keer meer slaven heeft ontvangen. De invloed van de black music made in US is onontkoombaar, maar al gauw zullen de Jamaicanen hun eigen verhaal ontwikkelen, dat van een zwart eiland op 17° van de evenaar. Resonanties van de thema’s in de andere lezingen geven een nieuwe kijk op deze muziek. Via mento, ska, rocksteady, reggae, dub en dancehall, en via het belichten van de ontstaanscontext - sociaal, geografisch, politiek en spiritueel - verkennen we "roots" muziek van de aarde naar de hemel, met de trein die op zijn eigen ritme vertrekt onder de brandende zon...

Spirituality is not theology or ideology.
It is simply a way of life, pure and original as given by the Most High.
Spirituality is a network linking us to the Most High, the universe, and each other.
(Haile Selassie I)

"Rockers", een Jamaicaanse film uit 1978, was oorspronkelijk bedoeld als documentaire over de reggae-scene van het moment. Gaandeweg ontstond het idee om een rebelse fictie te vertellen, wat ons vandaag een heel eigenzinnig oeuvre oplevert, een soort "muzikale blaxploitation" -maar met een Jamaicaans sausje erover, waarin de meeste protagonisten de reggaesterren van weleer zijn (Big Youth, Gregory Isaac, Dillinger, Jacob Miller, Burning Spear, Bunny Wailer, Robbie Shakespeare…). Kortom, een cultfilm! Leroy "Horsemouth" Wallace (bij hem thuis gefilmd, waarbij vrouw en kinderen hun eigenste zelf acteren), als drummer van dienst alsook het centraal personage van de film, schakelt zijn leven als "sufferer" om en gaat aan de slag als verdeler van 45toerenplaatjes in winkels en sound systems over het ganse eiland. Al wat hem nog ontbreekt is de beroemde Honda S90, waarop hij een "Lion of Juda" zal laten zetten. Deze muziekfilm toont hoe reggae-muzikanten zich volledig voor de muziek geven, ondanks de maffia in hun omgeving die zelfs de armsten niet spaart, en dompelt ons onder in de ware sfeer van de Jamaicaanse cultuur en rastafari, zijn mythes en geluidsuniversum. De gespeelde deuntjes en de kinky dialogen zijn op zich de omweg al waard!

This Journey will end one day
Then the white master will get his pay
For the chain on I is not to stay
The Lion of Judah will brake when pray.
(Mortimo Planno)

In the half-between world,
Dwell they : The tone-scientists. . . . . . . . . .
In notes and tone
They speak of many things . . . . . . . . . .
The tone-scientists :
Architects of planes of discipline.
Mathematically precise are they :
The tone-scientists
(Sun Ra)

Oh nobody knows who I am, until the judgment comes
(un ’spiritual’)

The shadows took shape
Shape and dance
Alive and vibrant

The shadows took shape
And the dance took wings
And flew like birds to love

Far beyond the cities of yesterday
Far beyond the horizon

The shadows took shape
Took shape and danced
Alive and vibrant

The shadow took shape
And danced
Far beyond
Beyond the valley of the shadows

The shadows took shape
And all at once
The shadows found that they were not shadows at all
But living beings with living minds of their own.