Moteur! Mocky

Een cineast als geen ander, die Jean-Pierre Mocky. De diversiteit aan types producties, hun bijzondere distributie, de waaier aan acteurs en partners die uniek is in de Franse filmindustrie, de lange duur van zijn filmcarrière die gaat van 1959 tot vandaag, … Dat alles maakt zijn filmografie één van de meest verrassende in de Franstalige sfeer. Eerst acteur dan regieassistent en uiteindelijk zelf als regisseur weet niets of niemand Mocky te stoppen of het zwijgen op te leggen: hij schrijft, regisseert, produceert en verdeelt zijn films, die schipperen tussen het slechtste en het beste wat de filmkunst te bieden heeft, zonder ooit compromissen te sluiten of zich iets aan te trekken van de “Goede Smaak”.
De filmclub van de Brusselse filmschool INSAS en Nova stellen verschillende fims voor, uit verscheidene decennia en allen voorbeelden van de talrijke facetten van het fenomeen Mocky. De zes films op het programma weven op eigenzinnige wijze een weg door de Franse cinema. Films die buiten de lijntjes kleur, “hors normes”, met als gemene deler een gevoel van excentrieke, haast elektrische vrijheid en, niet te vergeten, veel humor!
Een gelegenheid ook om op een paar uur tijd heel wat persoonlijkheden op het witte doek te zien passeren, zo uiteenlopend als Bourvil, Jean Poiret, Roland Blanche maar ook Christophe Bier, dé Franse specialist van de B-film en porno of de ongelooflijk burleske Jean-Claude Rémoleux of zelfs Anksa Kara, Kameroense actrice uit de hardcore porno.
We nemen uiteraard de tijd om de cineast zelf aan het woord te laten, op een zaterdagavond en, nog uitgebreider, op zondag. Taartgooier Noel Godin zal ook van de partij zijn en deelnemen aan discussies, hij die Nova en het oeuvre van Mocky zo goed kent (hij speelde zelfs in “Tout est calme”). Zijn lievelingsfilm van Mocky is “La cité de l’indicible peur” (begrijpen we), die wij voorstellen in zijn origineel formaat, net zoals alle andere films van de selectie overigens.

Een verfilming van Jean Ray, met dialogen van Queneau, gemonteerd door Marguerite Renoir, gefotografeerd door Eugen Schüftan (bekend om zijn samenwerkingen met Fritz Lang, Max Ophüls, Franju, Douglas Sirk, …), met acteurs als Bourvil, Francis Blanche, Raymond Rouleau, Jacques Dufilho, Jean-Louis Barrault, Jean Poiret (een droomcast met andere woorden), zonder de geniale muziek te vergeten van de hand van Gérard Calvi (“Ah, les belles bacchantes!”, de eerste animatiefilms van Astérix, de films van Pierre Tchernia)… Meer is er niet nodig om jullie te overtuigen naar dit meesterwerk van Jean-Pierre Mocky, emblematisch voor zijn eerste periode, te komen kijken. Een uitzinnige klucht die krom staat van woordspelingen, absurde en onvergetelijke personages, ergens tussen Franse “cinéma de papa” en een gestoorde aflevering van Scooby Doo: zie hier welke richting een bepaalde Franse cinema had kunnen nemen, en die Mocky even bevlogen heeft voor zich vrolijk te verliezen in andere weides. Een fantastische gelegenheid om het Cantalgebergte te verkennen samen met Bourvil die op zoek is naar een misdadiger (“ivrogne frileux, chauve ou portant perruque”) die ontsnapt is aan de doodstraf dankzij een guillotine in panne. Een zoektocht die hen door een gemeenschap voert die geterroriseerd worden door de “Bargeasque”, de harige tegenhanger van het Beest van Gévaudan.

Michel Blanc, militant naturist, naakt en dus “full frontal” te zien gedurende dit anderhalf uur, probeert een duistere corruptie-affaire in verband met het Legioen van Eer te ontsluieren. Mocky laat de binnenkant van de Assemblée, het Franse parlement, in de studio nabouwen en laat quasi al zijn fetisj-acteurs (Darry Cowl, Bernadette Lafont, Josiane Balasko, e.a.) opdraven in deze film die uitgebracht werd in het jaar van de presidentsverkiezingen. Wat hem overigens de nodige problemen oplevert, waardoor hij vanaf dan gedwongen wordt onder de radar te blijven (behalve voor “Ville à vendre”, geproduceerd door Alain Sarde). Het moet gezegd: de nachtmerriescène waarin alle verkozenen in het halfrond naakt boete doen voor hun zonden valt niet bij iedereen in de smaak. Onverbloemde erotiek en politiek zijn hier nog maar eens de moedermelk van Mocky’s cinema. Een perfecte voorstelling voor wie één van zijn “typische” films op groot scherm wil ontdekken, en een uitstekende voorbereiding op het knettergekke “Dossier Toroto” de volgende dag!

Gewapend met zijn moed en scherpzinnigheid, gooit de jonge Robin-van-de-zee zich op een echte onderneming: werk vinden voor alle werklozen van zijn dorp La Roche-sur-Mer. Robin kruist op zijn weg malafide politici (zoals ze vaak voorkomen in de films van Mocky), maar ook woedende menigtes, een oud-student van eliteschool ENA met enkel een slip aan in een boom, vrolijke bendes, werklozen, paarden, niet-werklozen en kinderen. Een bedwelmend en humoristisch verhaal (helaas zwaar onderschat in het oeuvre van Jean-Pierre Mocky) waarin de werelden van volwassenen en kinderen fijntjes worden verweven. Je kan bijna zeggen dat het hier een Mocky voor kinderen betreft, een speciale en zeldzame film, een soort mengeling van sociaal drama, western en comedy.

Vincent Cabral is een inbreker die zich voordoet als muzikant. Hij keert terug naar Frankrijk na een geslaagde deal. Bij zijn terugkomst ontdekt hij dat zijn jonge broer aan het hoofd staat van een revolutionaire bende die een groep bourgeois in de pan heeft gehakt tijdens een orgie. Hij gaat op zoek naar zijn broer in de hoop hem te vinden voor de politie dit doet…
“Solo” is het eerste deel van een informele trilogie die vervolgd wordt door “L’Albatros” (1971) en “L’Ombre d’une chance” (1973). Deze drie films zijn uniek in het traject van Mocky en vormen een veel donkerder, droger en nerveuzer deel van zijn universum. Nu we het jubileum van Mei ‘68 vieren, lijkt “Solo”, dat een jaar na de evenementen werd gemaakt, reeds het einde van de revolutionaire utopie aan te kondigen. De film is doordrenkt van teleurstelling als was het een vieze vloeistof: jonge mensen sterven domweg, en de politie, goed noch slecht, doet met even wanhopige als onzinnige pogingen ook maar gewoon zijn werk. En de held Vincent Cabral, gespeeld door Mocky zelf, lijkt die kleine wereld die kapot gaat slechts gade te slaan zonder er veel aan te kunnen doen. Een politieke triller, gewelddadig en schitterend gedragen door de prachtige muziek van Georges Moustaki.

De Frans-Japanse professor Toroto, de uitvinder van een serum dat tomaten en konijnen doet groeien, neemt een stagiair aan die laten we zeggen niet groot geschapen is. Als de stagiair per vergissing het serum inneemt wordt hij voorzien van een gigantisch lid dat zekere lusten opwekt… Een “onding” volgens Mocky zelf, waarin hij een viriele en debiele samenleving afbeeldt die frenetiek op zoek is naar "de grootste". Kritisch, degoutant en uitbundig blaast deze underground joke (door Mocky geschreven, opgenomen, gespeeld, geproduceerd, gemonteerd en gedistribueerd) alle conventies op in een vrolijke chaos: de vele koppen van de Hydra van Lerna die nog mooier terugkomen na ze af te hakken, een Germaanse wetenschapper die dol is op klimmen en sodomie, coïtus op het ritme van een Merovingische trompet… en de aanwezigheid van Mocky’s fetisj-acteur Jean Abeillé, en van Luc Moullet, in de rol van een Japanse Professor Zonnebloem.