Only the Sky is the Limit

Nicolas Klotz en Elisabeth Perceval hebben we vroeger al eens uitgenodigd, bij de tiende verjaardag van Nova. Toen waren ze net klaar met de film "La Blessure". We zijn nu tien jaar verder en we volgen nog steeds het pad van deze filmmakers. Ze ontrafelen morele en ethische kwesties wat hen in de winter van 2016 bijna vanzelfsprekend naar Calais leidde. Het is de periode waarin de Franse overheid er de ‘Jungle’ vernield. De camera volgt in alle rust de dagelijkse handelingen van de bewoners, het zetten van een kopje thee, het vuur oprakelen,… Een statische camera mengt zich in stilte tussen de verschillende groepen bewoners. De lange sequenties brengen langzaam fragmenten van verhalen naar boven. Allemaal samen vormen ze beetje bij beetje een portret van de Hel op aarde zoals Dante die had beschreven. Deze mannen en vrouwen komen terug, soms bezeten door de duivel, soms uiterst levenslustig zoals Almaz, de Eritrese vrouw met een ietwat gebroken lach. Door de modderige wegen, de krakkemikkige barakken en de kleine winkeltjes lijkt de Jungle een gevaarlijk oord, maar de plek biedt ook geborgenheid, met korte momenten van vreugde en warme vriendschappen. Van hieruit ontwaar je het paradijs, aan de overkant van de zee, ver achter de politiekordons en de hekkens. "L’Héroïque lande" is een episch fresco, een verhaal van duizend stemmen over een reis tussen leven en dood, ondernomen door de helden van vandaag. Ondanks de tegenslagen werd Dante uiteindelijk naar de hemel geleid door Beatrice. Vanuit Engeland, het paradijs waar zo lang naar werd verlangd en dat eindelijk ook werd bereikt, belt Zeid: “Fuck England, Baba. I miss the Jungle."

Israël, een klein land van 8 miljoen inwoners, telt 50.000 Afrikaanse asielzoekers die begonnen toe te stromen in de tweede helft van de jaren 2000. Geconfronteerd met deze migratiegolf uit Sudan, uit het door oorlog verscheurde Darfur, en Eritrea, ten prooi aan een dictatoriaal regime, doet de Israëlische regering geen enkele moeite om deze ballingen op een fatsoenlijke manier op te vangen. In plaats daarvan wil de overheid "het probleem elimineren" op onmenselijke wijze, door aan niet-Joodse asielzoekers het vluchtelingenstatuut niet toe te kennen, waar ze volgens de Conventie van 1951 wel recht op hebben. Het Holot-vluchtelingenkamp, ​​eigenlijk een gevangenis, ligt in de Negevwoestijn, en is de fysieke incarnatie van dit beleid. Hier gaan Avi Mograbi en theaterregisseur Chen Alon asielzoekers ontmoeten. Samen met hen bevragen ze het vluchtelingenstatuut in Israël. Wat is de trigger die deze mannen en vrouwen op een dag aanzet om alles in de steek te laten om het onbekende in te duiken? Waarom weigert Israël, nochtans het land van bannelingen, het lot van mensen op de vlucht voor oorlog, armoede en vervolging te erkennen? Zijn Israëli’s die met vluchtelingen werken in staat om zich in hun schoenen te plaatsen? Kan hun collectieve onderbewustzijn ontwaken? Dankzij de techniek van "Theater van de onderdrukten" zorgen de regisseurs ervoor dat de vluchtelingen er geleidelijk hun eigen film van maken.

Ter gelegenheid van een reis in Palestina rond zijn werk over Shakespeare, gaat de Duitse regisseur Thomas Ostermeier op zoek naar sporen van zijn vriend Juliano Mer-Khamis die in 2011 op straat werd vermoord. Vragen, stiltes en ontmoetingen leidden zijn pad naar een kamp in Jenin, naar een Palestijnse gevangenis, naar Tel Aviv, om proberen te begrijpen wie Mer-Khamis wilde vermoorden, militant, activist, stichter van Freedom Theater in Jenin, acteur in de films van Gitaï, charismatisch theaterregisseur. Hoe verder zijn onderzoek vordert, hoe meer pistes open liggen, verdwijnen, vervagen... En de film volgt, dwaalt, weeft zijn zoektocht aan die van Hamlet, het werk van Mer-Khamis, de beelden van zijn film "Arna’s Children". Beetje bij beetje ontvouwt zich in dit labyrint van beelden bruusk onderbroken door elektrische gitaar, in de loopgraven van individuele en collectieve verhalen, in zijn heen- en weergaan tussen gisteren en vandaag, een middeleeuwse epische ballade: het verhaal van een man, zijn broers en zijn veldslagen. En wat deze zoektocht en film onophoudelijk voortstuwt, wat Klotz aan Ostermeier bindt, Ostermeier aan Mer-Kamis, Mer-Kamis aan zijn vroegere kameraden die nu soldaten zijn, is vriendschap. En de deugden die de troubadours van vroeger bezongen: eer, moed, loyaliteit.

Yussef pleegt een zelfmoordaanslag in 2001. Ashraf werd gedood door het Israëlische leger in 2002. Alla had het bevel over een groep verzetsstrijders tot aan zijn dood in 2003. Als kinderen waren ze veelbelovende acteurs van het theatergezelschap dat regisseur Juliano Mer-Khamis had opgericht in de jaren 1980 in het Jeninvluchtelingenkamp met zijn moeder Arna, afkomstig uit een zionistische familie, maar getrouwd met een Israëlische Arabier die de Communistische partij leidde. In die tijd filmde Juliano Mer Khamis repetities en opvoeringen. In 2002 keerde hij terug naar Jenin om te zien wat er was geworden van de kinderen die hij toen had gekend. Hij wilde hun keuzes en levenswandel proberen te begrijpen. Het resultaat is een angstaanjagend groepsportret, een film die getuigt van een grote menselijkheid en tegelijk compromisloos verhaalt over een verloren generatie Palestijnen, veroordeeld door de Israëlische bezetting. Deze film leidt enkele jaren later tot de oprichting van het Freedom Theater in Jenin door Juliano Mer-Khamis. Zo zette hij het werk van zijn moeder verder, tot aan zijn eigen tragische dood in 2011.

De Gourougouberg kijkt uit over de Spaanse enclave Melilla in Marokko. Op deze dorre berg, biotoop van ezels en zwerfhonden, houdt een gemeenschap van mensen uit verschillende Afrikaanse landen zich schuil. Ze zijn op zoek naar dat stukje land waar men heen moet gaan om verder te leven. Aan één van hen vertrouwden Moritz Siebert en Estephan Wagner hun camera toe. Abu Bakar Sidibé is helemaal hierheen gekomen om te wachten op nevelige nachten die geschikt zijn om over te steken. Hij riskeert zijn leven wanneer hij zich met vele anderen op de hoge hekken werpt om ze onder hun gewicht te laten bezwijken. Met zijn toevallige kameraden droomt hij dagelijks een leven van verwachtingen en angsten, rouw en hoop, plunderingen en voetbalwedstrijden. En hoewel de filmmakers er zijn voor de montage waarin ze dreigende beelden van bewakingscamera’s vermengen met beelden die nu eens vredig dan weer bevend zijn, zien we hen niet in beeld. Abou, filmer en gefilmd, deelt zijn leven om te vertellen over de moed van deze mensen, en om aan het andere einde van de camera hun waardigheid op te bouwen.

Deze documentaire toont de concretisering van het begrip “gastvrijheid”. Wat begon als een individuele daad leidde naar een institutionele werking. Het oorspronkelijke doel van een dorp, verlaten door de jongere generaties, om te vechten tegen de Calabrische maffia, stelde hen in staat om hun stem opnieuw te laten weerklinken. Een burgemeester haalt op een dag, na de aankomst van een boot met "nieuwe migranten", 10 Koerden in het huis. De individuele impact wordt collectieve kracht. Deze film laat zien dat niets verworven is, dat de oorzaken van migratie van de oudheid tot vandaag vaak dezelfde zijn. In een opeenvolging van lange opnamen, landschappen, beelden en verhalen van allerlei aard, wisselt deze meervoudige film stemmen van nieuwe bewoners af met die van de "oude", van wie passeert, blijft, weggaat, van wie terugkomt en nooit zal terugkomen. Riace, dit dorp aan de rand van horizonten, werd Ithaca, een plaats van aankomst en vertrek. Deze documentaire biedt een stevige sprankel echte hoop.

Een Italiaanse journalist en een Palestijnse dichter besluiten om een ​​groep Syrische vluchtelingen te helpen naar Zweden te gaan met een witte bruidsjurk als laissez-passer... Welke politieagent is zo dwaas om in zijn hoofd te halen dat een bruiloftsstoet enkel een dekmantel is, bedacht door filmmakers om Europa rond te trekken door controles te omzeilen? Dankzij crowdfounding werd "Io Sto Con La Sposa" het voorbeeld bij uitstek van een documentaire waarin de camera een volwaardig personage vertolkt in een prachtig verhaal dat stukje bij beetje geschreven wordt. Een ode aan de durf, solidariteit en burgerlijke ongehoorzaamheid. En bijkomend stelt de film het negatieve beeld bij van de smokkelaar, die al te vaak voorgesteld wordt als een gewetenloze mensenhandelaar. En tot slot is het een lange neus naar de bewakers van Fort Europa, die de auteurs van de film recht naar de gevangenis hadden kunnen sturen in plaats van naar het filmfestival van Venetië.

Met asielzoekers uit het Fritz Toussaintcentrum en vrijwilligers hebben het Atelier Graphoui en Artikel 27 een visueel en sonoor creatieproject gemaakt over de stad, de plek waar men is, waar men vandaan komt. Net zoals de stad een laboratorium is voor ontmoeting en experiment, wordt de stenopé (of gaatjescamera) hier gebruikt als model om gevoelens op beeld vast te leggen, om onze decors te heruitvinden, met een zoom om onze klanklandschappen te schilderen, met een blik op een dagelijks bestaan, een centrum, een plein, een wijk.

De coördinatie Semira Adamu en de Coördinatie van mensen zonder papieren (onafhankelijk netwerk van militante collectieven van mensen zonder papieren - http://sans-papiers.be) organiseren samen enkele activiteiten. Naast de debatten, het theater en de concerten, bieden de collectieven van mensen zonder papieren gastentafels aan, het hele jaar door in de panden die ze bezetten en op sociaal-culturele plekken. Afghanistan, West-Afrika, Latijns-Amerika, Nigeria zijn enkele van de smaken uit dat onmisbare elders.

"Weigering te zijn. Te volgen.
Asiel van niet-mensen:
Ik weiger daar te leven
Met de regerende wolven
Straten - schreeuwen: weigering.
Wat betreft de haaien van de vlaktes -
Neen ! - Glijden: ik weiger -
Langs de geketende ruggen.
Verstopte oren,
En mijn ogen zijn verward.
Aan jouw dwaze wereld
zeg ik enkel: weigering."

Fragment uit een gedicht van Marina Tsvetaeva

Dichters, muzikanten, strijders-slammers, met stemmen en vuisten, rondom en voor vergeten en onzichtbare stemmen: Met vast en zeker: Antoine Boute, Maïa Chauvier, Dante, Caroline Deyber, Célestin de Meeus, Léïla Duquaine, Akram Hamo, Said Codm Elouizi, Elisabeth Severino Fernandes, Vincent Granger, Aliette Griz, Saïdou Ly, Law Tiste, Maky, Els Moors, MEDEX - Musée éphémère de l’exil, Tom Nisse, Serge Noël, Alice Perret, Milady Renoir, Joëlle Sambi Nzeba, Jérémie Tholomé, Laurence Vielle, en andere vriend’inn’en...

Met een slamkoor als afsluiter.

District 9 is een nieuwe sloppenwijk in Johannesburg, een vluchtelingenkamp waar buitenaardse wezens verblijven die gedwongen zijn om onder de Zuid-Afrikaanse hemel te verblijven na een technisch probleem. Na verloop van tijd kiest de regering voor de uitzetting naar een gloednieuw kamp in een of ander godvergeten gat en vooral uit de buurt van “de mensen”. Een verhuizing die gebeurt op alle mogelijke wijzen en vooral met "strenge maar humane" middelen zoals onteigening en uitschakeling van onwilligen.
Opgezet als een onderzoeksdocumentaire is "District 9" waarschijnlijk een van de meest bittere en schokkende films over de behandeling van vluchtelingen die de popcultuur de afgelopen jaren heeft voortgebracht. Of ze Afghaan, Nigeriaan of alien zijn, de minachting en haat voor wat anders is worden op kookpunt gebracht door de media en politiek-politie gestook. Rest nog het hoofdpersonage waarvan de regisseur er een duivels plezier in schept om hem extra-hatelijk te maken, doortrokken als hij is van lafheid en racisme. Voeg daar de heerlijke speciale effecten aan toe, en je krijgt een van de beste genrefilms van de jaren 2000.

"Radio Syria" is een radio-creatie in twee afleveringen van Syrische vluchtelingen en een productie van het Atelier Graphoui. Deze fascinerende collectieve realisatie onthult een caleidoscoop van herinneringen en ervaringen die werden beleefd vanaf de eerste vluchtmomenten tot de aankomst in Brussel, via onder andere gevangenissen en grenscontroles. Met het intelligente gebruik van het radiomedium kan een klanklandschap krachtig en subtiel de angsten en trajecten van elk van deze migranten oproepen. De getuigenissen in de kalmte en met een beetje afstand, maken het mogelijk om de bijzonderheden van deze levenslopen voelbaar te maken zonder in sensatiezucht te vervallen.
De luistersessie vindt plaats in aanwezigheid van enkele radiomakers van "Radio Syrië".

Nova organiseert het slotevenement van het programma dat werd gelanceerd door de Coördinatie Semira Adamu 2018, een tijdelijke vereniging van meer dan honderd verenigingen, collectieven en individuen. De 13e oktober is in zekere zin ook een openingsavond met een bijeenkomst om samen na te denken over mogelijke pistes vanuit ieders actieterrein om de regularisatie van alle mensen zonder papieren te eisen, in afwachting van een echt vrij verkeer van personen en gelijke rechten voor iedereen - stopzetting van uitwijzingen en afschaffen van de gesloten centra, systematische veroordeling van racistisch, patriarchaal, politie en staatsgeweld. Deze bijeenkomst wordt opgebouwd op basis van de ideeën die vooraf en tijdens de acties van september en oktober 2018 zijn verzameld. Aarzel niet om met jouw steentje bij te dragen. En om de vechtlust aan te wakkeren zijn er een concert van Kel Assouf en de uiterst dansbare grooves van Rokia!

In 2006 richt Anana Harouna in Brussel de groep Kel Assouf op wat zoveel betekent als "nostalgie" en "zoon van de eeuwigheid" in de Tamashek-taal. De groep evolueert van een universum dat dicht aanleunt bij dat van Tinariwen om meer en meer rock te worden. Twee albums bij Igloo Records weerspiegelen deze evolutie. De korte zinnen van Anana Harouna op muziek geïnspireerd op de traditionele keltamasheq hebben de beknoptheid van de Japanse haiku. Zij roepen het leven in de woestijn op en pleiten voor vrede in de wereld. Leven tussen Brussel en Agadez wordt voor hem een ​​belangrijke bron van inspiratie. Een minimalistisch powertrio, met Sofyann Ben Youssef op orgel en Moog SUB 37 en Olivier Penu op drums naast de gitaar van Anana Harouna, brengt het verzet tegen onrecht uitdrukkelijk op de voorgrond. Afrikaanse tranceritmes gespeeld door rockmuzikanten voeren ons naar een dansvloer ergens tussen Londen en Niamey.