El Otro Cristóbal

Er roert wat in de dictatoriale Republiek van Tecunuman, een gefantaseerd stukje Centraal-Amerika: een megalomaan kanaalproject zit in de pijplijn. Politiekers en andere investeerders zijn in de wolken! Maar vanuit die wolken, vanuit hun paradijs der verveling, denken de engelen er wel anders over. Met één pennenstreek verandert Aartsengel Gabriel de dictator Amiral Anatasio in een antropomorfe kip en bevrijdt hij tegelijkertijd Cristobal, een bebaarde en uiterst populaire politiek gevangene. Anastasio houdt het niet lang uit in zijn nieuwe hoedanigheid en sterft, terwijl Cristobal zijn kabinet samenstelt en Julio, een zwarte voormalige medegevangene, tot Minister van Binnenlandse Zaken benoemt. En al snel vertrekt dit voorspoedige duo om het volk der Aarde bij te staan tegen de dictator-leider van de Hemel. Zo begint “El Otro Cristóbal”, een verguisde en vergeten film van Armand Gatti. De film dateert van 1962, en vertegenwoordigde Cuba op het festival van Cannes in 1963. Hij was een week te zien in de bioscopen van het eiland en… verdween vervolgens in de anonimiteit: te Frans voor de Cubanen, te revolutionair voor de Fransen. Filmliefhebbers zouden er nochtans in zwijm voor moeten vallen. Beeld je in: we staan aan het begin van de jaren 1960. Een jong Cubaans regime wil een nieuw filmdogma uitrollen om haar revolutie ook op cultureel vlak te etaleren: “Alles voor Cuba, niets ertegen”. Met andere woorden, alles is toegestaan zolang het maar pro-revolutie is. Nochtans wrikt “El otro Cristóbal” zich gemakkelijk los van de opgelegde opdracht. In plaats de revolutie te verheerlijken, opteert Gatti voor een allegorie en een eerbetoon aan carnavaleske rituelen. Zo vermengt het universum van Tecunuman een christelijk pantheon opgesloten in zijn paradijs-gevangenis met het gemuteerde animisme van Cuba. Caribische muziek en gemaskerde parades rugsteunen de tomeloze energie om de dictator – noch dood noch levend – van zijn hemelse sokkel te stoten. “El Otro Cristóbal”, gefilmd in volle rakettencrisis, draagt de Cubaanse revolutie uit maar verbuigt hem tegelijk in een felle en onbeteugelde bron van inspiratie die, zoals wel meerdere atypische creaties, de tijd rimpelloos doorstaat.