Carnaval Totaal !

De Doodskop en de verzameling maskers van de groep "le Mulet" vormen het ontvangstcomité van Nova. In de bar kan je stimulerende films en documenten bekijken die jouw kennis over carnaval bijspijkeren alvorens je eigen maskers te maken met de beste DIY-truukjes van het Brusselse Wilde Carnaval Sauvage. Je kan ook de pensen van de Immobiliënpromotor en van de Bureaucratie vullen als teken van protest vooraleer ze definitief worden verbrand tijdens het Wilde Carnaval 2020.
Wat is er leuker dan Carnaval? Carnaval voorbereiden!!!

Wat is de historische band tussen de bevolking van Afrikaanse afkomst in New Orleans en de Amerikaanse Indianen? En van waar komt de traditie van Black Indians tijdens Mardi Gras? Deze folklore met complexe oorsprong brengt zowat de meest fascinerende muziek van de stad voort, alsook de meest indrukwekkende kostuums van het carnaval. Er wordt het hele jaar door geduldig gewerkt aan de sierstukken met parels en pluimen van veertig stammen die defileren volgens een strak ritueel, met een taal en bewegingen die werden vastgelegd gedurende de laatste driehonderd jaar. De rollen van stamhoofd, zijn vrouw, verkenner en vaandeldrager zijn gegeerd, en bewaren hun belang in het leven van de wijk na de festiviteiten. Deze tegelijk reële en metaforische mengeling van de erfenis van Amerikaanse Indianen en Afro-Amerikanen vormt de cultuur van New Orleans. Het kleurt de geschiedenis van de stad sinds de geboorte van de jazz tot aan de moeilijke morele wederopstanding na de orkaan Katrina. De documentaire “Black Indians” getuigt hiervan met veel warmte en in schoonheid.

Om bij te komen van de feestelijke avond van de vorige dag organiseren we samen met het anonieme reizende carnavalscollectief CACA ons allereerste Carnavalscolloquium. Een bijeenkomst van specialisten in politieke carnavalsuitingen in de geschiedenis en de wereld, experts in anale insufflatie, maar ook zangers, muzikanten, activisten in woeste feesten, om ons te informeren en om banden te scheppen tussen Pézenas en Brussel via Aveyron en La Plaine in Marseille. Kortom, een goedgevulde zaterdagavond rijk aan uitwisselingen, en wie weet, aan toekomstige carnavalsfeesten.

Als het afhangt van Vinicius da Moraes, de Braziliaanse muzikant-dichter en ambassadeur, woont Orpheus, die met zijn lied de onderwereld weet over te steken, in een favela op de hoogten van Rio en bereidt hij zich voor op Carnaval, wanneer hij in de ban raakt van Eurydice, een jong plattelandsmeisje dat door een onbekende wordt bedreigd. Carnaval, een tussentijd waarin emoties, illusies, gevangenissen, ontwaken, breken en branden, is de katalysator, de spiegel en de motor van de plot. De muziek van Antônio Carlos Jobim en Luiz Bonfá, een vermenging van traditionele samba en ontluikende bossanova, geeft pit aan deze ontmoeting van werelden en leidt ons naar een echte trance.
Deze film van Marcel Camus in een voornamelijk Europese productie, is doordrenkt van het Sartriaans postkolonialisme en heeft de neiging om de lichamen, de zwarte stemmen en de ellende van de favela’s te exotiseren. De film kreeg een zeer gemengd onthaal in Brazilië. Maar zijn resoluut hybride kant, doordrenkt met blikken en gekruiste invloeden die elkaar opnieuw lezen, is als het carnaval zelf: een vrolijke en tegenstrijdige opvoering. Een grote klassieker geprojecteerd in zijn oorspronkelijke formaat, op 35mm.

"Der Krampus kommt, der Krampus kommt!" In een mengeling van opwinding en angst kijken elk jaar Oostenrijkse kinderen uit naar de komst van de Krampus. Met zijn ruige geitenvacht, houten masker bedekt met horens en grote bellen die zijn komst in meute aankondigen terwijl hij de voorbijgangers met vers geplukte twijgen geselt, staat de Krampus dichter bij de horrorfilm dan bij een Disney-figuur. In het gezelschap van Sint-Niklaas en de komst van de winter, roept hij het archetype op van de wildeman en de heidense praktijk van de wilde jacht in wat een van de minst gecontroleerde en meest brutale gemaskerde tradities was.
Deze documentaire, die buiten Oostenrijk en buiten de festivals niet vaak wordt vertoond, geeft een zeer uitgebreid overzicht van deze traditie: kalendertijd, kostuums maken, regionale verschillen, de Krampus en andere Perchten-groepen, regulering van "loopkoersen” die vaak om veiligheidsredenen afgelast zijn, de plaats van de vrouw, enz. tegen een achtergrond van poëtische en flamboyante beelden van deze mythische monsters in hun natuurlijke habitat.

Geen carnaval zonder fanfare, zeker in New Orleans. Terwijl de troepen hun kostuums voorbereiden, repeteren de orkesten. De Amerikaanse filmmaker Richard Barber volgde in de aanloop naar hun gloriedag drie jeugdige marching bands en hun deelname aan de Mardi Gras parade. De meeste muzikanten zijn kinderen en tieners. Ze doen er niet alleen hun eerste lessen muziekpraktijk op, maar ook momenten aan de rand van het dagelijkse geweld in de stad. De meeste kinderen komen uit de zwarte arbeiderswijken van New Orleans, waar ze in carnaval een uitweg vinden, ver van het moorddadige duel tussen politie en bendes, uit de ellende van het post-Katrina tijdperk. Ze ontdekken de betekenis van het behoren tot een collectief werk, gebaseerd op wederzijdse hulp en niet langer op concurrentie en wreedheid. Voor bandleiders en jonge leerlingen is carnaval tegelijk spel en bevestiging, en muziek noodzaak en hoop.

Een avond ter ondersteuning van het Brusselse Wilde Carnaval, als aanvulling op de organisatiekosten van de volgende editie, die elk jaar gehouden wordt op de zaterdag voor de equinox in maart, maar dit jaar zal het uitzonderlijk gebeuren op 21 maart, vanaf ongeveer 15.00 uur op het Vossenplein. Met DJ T42 en zijn collectie carnavalsritmes aan de draaitafels!

Stel je je een samenleving voor die wordt geregeerd door de cycli van de natuur, onderbroken door heidense rituelen, voortdurend verlevendigd door liederen, dansen, seksuele vrijheid zonder taboes, waar het succes van de oogst wordt gegarandeerd door offers aan de natuur.... Deze maatschappij bestaat: welkom op het eiland Summerisle! Dit is wat een christelijke politieagent van het vasteland keihard zal ondervinden. Hij ontmoet er een hele resem personages zoals de Heer van het eiland gespeeld door de grote Christoffel Lee (die dat gratis deed!).
"The Wicker Man", geïnspireerd op de de neo-Pagan heropleving van de late jaren ’60, en aangevuld met veelkleurige verwijzingen naar de Engelse folklore, is een magische film, zowel gedateerd als tijdloos, met een betoverende soundtrack en memorabele scènes. Hij beïnvloedde hele generaties, zowel artistiek (het recente "Midsommar" is hem veel verschuldigd) als ideologisch (de terugkeer van het neo-paganisme en Wicca, alsook de toe-eigening van rituelen in de underground). Wij vertonen de "Director’s cut" versie!

In een kleine stad in Spanje, meer bepaald in Galicië, voldoet het carnaval aan alle criteria voor een wild Mardi Gras-feest. Vijf dagen lang werpen de inwoners van het dorp Laza, mannen, vrouwen, kinderen en ouderen, zich met een verbluffend enthousiasme op een groot feest met de meest losbandige tradities. Dronken van de alcohol en volgegeten met vlees bakken ze hun dorpsgenoten slechte poetsen: de gelovigen geselen aan het einde van de mis, obscene en godslasterlijke praalwagens, moddergevechten, rode mieren werpen, nepbegrafenissen. Het is de week van de ’peliqueiros’. Met rinkelende bellen op hun rug achtervolgen en slaan ze iedereen die zich op hun weg bevindt. Het hoogtepunt van het feest is de avond van Mardi Gras, waar de kleine geheimen en de gênante trekjes van de inwoners, en vooral van de notabelen, worden onthuld in "het testament van de ezel". Een meeslepend immersief document over een van de gekste carnavals van Europa.

Barbargia, in het achterland van Sardinië, staat bekend om zijn ruige landschap en carnaval waarvan de wortels teruggaan tot de eerste bronstijd. Vanaf de periode van de prehistorische grottekeningen tot op de dag van vandaag worden de riten van leven en dood nog steeds gevierd volgens de voorouderlijke gebruiken die eigen zijn aan elk dorp, waarvan de mars van de Mamuthonen van Mamoiada, gekleed in zwarte schaapsvachten, donkere houten maskers en zware klokken, een van de meest indrukwekkende is. "Cendres" volgt de carnavalshoofdrolspelers uit deze Italiaanse landbouwstreek waar de industrie achteruitboert. Van het vuur van Sint Antonius tot Aswoensdag volgen we hun dagelijks leven. Of het nu gaat om stakende arbeiders, ploegende boeren, herders, herders of gasflessenverkopers, hun zorgen stoppen niet tijdens de feestdagen, integendeel. Carnaval komt op de achtergrond aan bod, tijdens een gesprek of in korte scenes, wat volstaat om het authentieke karakter ervan te begrijpen. Zonder interviews, wat bijdraagt aan de mysterieuze sfeer, abrupt, hard en rauw, is "Cendres" tot op het einde een radicale film, ver van een prentkaart.

Vincent Solheid, voorzitter van "La Rwayal Printen" en initiatiefnemer van het project "Le Grand’Tour", heeft aan Jérôme Le Maire voorgesteld om hem samen met zijn "Fanfare van liefde en vriendschap" (zoals het op zijn vaandel pronkt) te filmen. De fanfare, die eerder als een grap werd opgericht, verenigt een tiental veertigers die vastbesloten zijn om naar het "carnaval van de wereld" in Stavelot te gaan, dat slechts eens in de tien jaar plaatsvindt. Onder impuls van hun leider, die stijf staat van de coke, besluit de vriendengroep om een carnavalstocht te ondernemen, en daarna een stapje verder te gaan door in het bos te slapen en al zingend en zuipend door de velden te lopen. Om vervolgens naar huis te keren dan wel te sterven, maar vooral om zich levend te voelen. Toevallige ontmoetingen en conflicten kleuren hun tocht tot op het moment dat Vincent een openbaring heeft.
Deze langspeelfilm, die in zijn waanzin schommelt tussen documentaire en tragikomische fictie, is een heuse Belgische roadmovie, beladen met existentiële beschouwingen over wat het nu betekent mens te zijn, en wat zijn relatie is tot anderen en de wereld rondom.

Een Voukoum in het creoolse Guadeloupe, dat is pure tumult en rebellie, een massale en luidruchtige beweging, een chaos die met opzet veroorzaakt wordt om een politieke en artistieke bewustwording wakker te schudden bij de mensen in de straat en de vyé nèg (créools voor "oude negers" (vieux nègres)). Het is ook de naam gekozen door de leden van de culturele beweging die sinds de vroege jaren ’80 in de populaire wijk van de "Lower Town" in Basse Terre, Guadeloupe gevestigd is: Mouveman Kiltirel Voukoum. In het lokaal, een verlaten school, vindt jong en oud elkaar om samen kostuums te maken, het repertoire bij te schaven, Creools te leren of om gewoon wat bij te praten tijdens het bereiden van de maaltijd. François Perlier filmde de leden van de Voukoum, met inbegrip van de dagen van "tumult", waar men de maskers en gezangen geïnspireerd op Afrikaanse culturen nieuw leven inblaast door het spelen van ritmes die de menigte in een collectieve trance leiden. Zijn film probeert diezelfde energie uit te stralen en geeft je zin om zelf op het geluid van de drums de straat in te trekken.

We spreken over "blackface" wanneer een witte mens zich onder het mom van spot in het zwart schminkt en zich zo al dan niet bewust inschrijft in de lange en loodzware ontstaansgeschiedenis van racistische stereotypen. Tijdens de afgelopen jaren vermenigvuldigden zich de acties van antiracistische activisten die “blackface” tijdens carnaval en andere folkloristische evenementen aan de kaak stellen. In België bijvoorbeeld interpelleerde het militante collectief Bruxelles Panthère de overheid over het personage van de wildeman in de Ducasse van Ath, of over de "uittocht van de negers" in Deux-Acren.

Na een korte inleiding door Julien Celdran, lid van Carnaval Sauvage de Bruxelles, zal Mouhad Reghif van Bruxelles Panthères, die het politiek antiracisme belijdt, en niet het moreel antiracisme, het hoe en waarom van hun actie tegen “blackface” uitleggen, alsook de gevolgen ervan.

Voordat we het woord aan de toeschouwers geven, willen we eerst even van perspectief wisselen. Als weerklank op de film Voukoum, die eerder in de avond vertoond zal worden, spreekt carnavalexperte Blodwenn Mauffret over de figuur van "Nègmaron" en andere "blackface-figuren" uit carnavals die tijdens de koloniale periode zijn ontstaan, waarbij het de mensen van kleur zelf zijn die zich in het zwart schminken.

De Guyanese carnavalsfiguur "Nègmaron", die nauw aanleunt bij de Antilliaanse "Neg Gwo Siwo", "Mass a Kongo" en "Mass a Fwet", wordt gekenmerkt door een vreemde ambiguïteit. Deze “blackface” is zowel een weerspiegeling van de koloniale, racistische ideologie als een verheerlijking van de vrijheid, en hij brengt het historische trauma ter sprake dat inherent is aan de Creoolse cultuur. Via toespelingen en spot tracht hij het vervreemdend hokjesdenken uit de wereld te helpen.

De academica Blodwenn Mauffret is gespecialiseerd in het carnaval van Cayenne. Haar onderzoek richt zich op de relatie tussen de carnavaleske esthetiek en subversie.

Je klaarmaken voor het carnaval betekent ook dat je de contouren moet bepalen van het personage dat je wil spelen. Je moet zijn huid uitvinden, zijn silhouet, zijn manier van lopen, maar vooral zijn gezicht! Tijdens de overgang van materie tot personage (en omgekeerd) kan alles als masker dienen, mits een beetje verbeelding. Een oude schoen, een vod, een mand, een bivakmuts, een slipje vol gaten? Breng je gevonden voorwerpen, je inventiviteit en je tien vingers mee naar de maskerworkshop. De workshop is bestemd voor jong en oud en zal plaatsvinden in de bar van de Nova. Aarzel ook niet om je lunch mee te nemen, er is een pauze voorzien vóór de vertoning van Pompoko (waar je natuurlijk ook met je masker op je gezicht naar kan kijken!)

Voor de tanuki’s, een soort wasbeer die niets liever doet dan feesten, zijn maskers en vermommingen niet nodig om van uiterlijk te veranderen. Sinds onheuglijke tijden kunnen ze naar believen van gedaante verwisselen. Maar hun dagen zijn geteld: hun bos wordt vernietigd door de oprukkende betonnen steden van de mens. De clans komen samen en maken zich klaar voor de strijd. Sommigen stellen sluwe en knotsgekke acties voor, terwijl anderen liever op een meer controversiële, gewelddadige aanpak leunen... Ondanks al hun pogingen gaat de ontbossing gewoon door, waardoor de tanuki’s verplicht zijn een grote, spookachtige parade te organiseren, waar allerlei goden en mythologische monsters aan meedoen... Vragen rond weerstand, compromis en interne machtsstrijd komen aan bod in de film, maar ook de speelsheid en ontzettende koddigheid van deze ontroerende beestjes in hun strijd om te overleven en om de natuur te beschermen. Dit prachtige tekenfilmepos is van Isao Takahata, die samen met Hayao Miyazaki medeoprichter was van Studio Ghibli. Ideaal voor jong en oud! (Frans gesproken, vanaf 7 jaar).