Digitale stroom en migratiestroom

Op volle zee, dicht bij de Spaanse kust, wordt een oude boot opgemerkt door een cruiseschip. Toeristen op het dek kijken van een afstand toe hoe de kleine stip nadert, en een man filmt het tafereel. "Havarie" laat de tijd stilstaan als de video wordt vertraagd tot de 93 minuten die nodig waren voor de reddingsoperatie. De tijd van het filmen wordt de tijd van de eigenlijke waarneming. Als we gehypnotiseerd worden door de traagheid van de voorbij glijdende beelden, worden we ook overweldigd door de verhalen die een rijke soundscape vormen van accenten en verschillende talen. Vrouwen en mannen delen hun herinneringen en ontvouwen het verleden, het heden en de toekomst zonder dat we onze ogen van dit drijvende vlot kunnen afhouden. Bekentenissen van liefde, oorlog en ballingschap, als een eeuwig begin dat de geschiedenis verlicht. Een uiterst actuele en krachtige film, over het lot van hen die de Middellandse Zee oversteken.

Hoe kan de calvarietocht van migranten worden getoond, de verschrikking die hen ertoe aanzet te vertrekken, de dodelijke overtocht te maken, op weg naar repressie? Het nieuws zit vol horrorbeelden die, als de eerste schok eenmaal voorbij is, vervagen. Cinema kan hier geen genoegen mee nemen. In ’Havaria’ had Scheffner al zijn rushes weggegooid om alleen een slow-motion beeld over te houden, symbool van de onmogelijkheid van het tonen (zie hieronder). Loredana Bianconi volgt deze weg: ze herwerkt gevonden beeldmateriaal, verlegt onze blik naar schilderijen, filmt materialen. De beelden in de film hebben een zweem van abstractie, maar blijven altijd herkenbaar: water, te veel water, hekken en prikkeldraad, te veel hekken. Het geluid van golven die ook pure textuur is die oproept wat we kennen. "Des portes et des déserts" is een visueel, geluids- en tekstueel gedicht: een prozatekst wordt op het scherm geschreven, zin na zin. De film is opgebouwd in hoofdstukken, die elk een fase van de reis behandelen, van vertrek tot ondervraging. Maar de poëzie doorbreekt de chronologie en laat ons voelen wat onmogelijk te tonen blijft.