Mostafa Derkaoui is een pionier van de moderne Marokkaanse cinema. Hij werd geboren in 1944 in Oujda, studeerde filosofie in Casablanca alvorens zich te wijden aan het theater en al vroeg in aanraking te komen met de politieke censuur. Na een jaar studie cinema in Parijs studeert hij verder aan de filmschool van Lodz in Polen waar hij zich verdiept in zowel documentaire als fictie. Hij staat actief in het politieke en artistieke leven van zijn tijd, en zijn terugkeer naar Marokko in 1974 wordt gemarkeerd door de legendarische eerste langspeelfilm "De quelques évènements sans signification". Dit film-manifest is een soort reflectie over de dekolonisering en wordt onmiddellijk verboden door het regime van Hassan II. Verschillende jaren gaan voorbij alvorens hij opnieuw kan filmen, maar daarna maakt hij de ene na de andere film met referenties uit het theater, de literatuur en de muziek. Pas in 2019 komt zijn eerste film weer boven water, dankzij onder meer het onderzoek van Léa Morin, curatrice en onafhankelijk onderzoekster die ons het plezier doet deze en andere werken van Derkaoui te komen voorstellen.
De quelques évènements sans signification
Artikels van deze rubriek
De quelques évènements sans signification
About Some Meaningless Events
Mostafa Derkaoui, 1974, MA, 35mm > video, ar ov fr & eng ond, 76’
Wat denkt u over de Marokkaanse cinema? Deze vraag opent "De quelques évènements sans signification". De filmploeg interviewt mensen op straat in Casablanca. Waarover moet de jonge Marokkaanse cinema in het jaar 1973 het hebben? De antwoorden zijn even divers als de ondervraagden. Ook de leden van de filmploeg debatteren. Met de ambitie een “onafhankelijke Marokkaanse cinema” te creëren, experimenteren ze en willen ze de cinematografische codes en taal onder druk zetten. Om daarna helemaal te ontsporen op de sound van freejazz terwijl ze een fascinerende jongeman volgen die volgens hen alle sociale kwesties en verhoudingen van macht en uitbuiting in Marokko in zich verenigt.
Het eindigt ermee dat deze man aan hen ontsnapt in een impressionante bar-scène, en hen eraan herinnert dat hij de echte miserie kent, terwijl zij niet meer dan een bende intellectuelen zijn in hun ivoren toren, ondanks alle goede bedoelingen. Met deze eerste langspeelfilm wilde Derkaoui “een eigen poging, die andere pogingen in de kapitalistische wereld of in de Derde Wereld niet overneemt” leveren. We zouden het niet beter kunnen zeggen, zo uniek is deze film: geïnspireerd door het neorealisme en de Nouvelle Vague maakt Derakoui indruk door zijn heldere kijk op de vermeende macht van de cinema. Het is auteurscinema, zonder pretentie, die de logica van dominantie in vraag stelt en de koloniale geschiedenis die daarmee gepaard gaat. De censuur had het wel door: de film werd verboden en niet uitgebracht. We dachten lang dat deze film verloren was gegaan. In 2016 werd hij teruggevonden en gerestaureerd door de Filmoteca van Catalunya en daarna heruitgebracht tijdens de 69ste editie van de Berlinale. En vanaf nu is hij zes weken lang te zien op het scherm in Nova.
→Op 16.10 om 17:00 wordt de voorstelling ingeleid en gevolgd door een gesprek met Léa Morin.
Mostafa Derkaoui, 1984, MA, 35mm > video, ar ov fr ond, 107’
“Titre Provisoire” is de derde film van Derkaoui, na "De quelques événements sans signification" (1974) en "Les beaux jours de Shéhérazade" (1982). In elk van de drie films speelt de filmploeg mee. In zijn eerste film speelde Derkaoui de regie-assistent. Dit keer speelt hij zijn eigen rol als cineast. De scènes op de filmset alterneren met scènes uit het leven, soms van dromen, met een portret van een wezen dat – gekweld door de gedachte aan de dood – moet leren lijden. Het resultaat is een mengeling van sferen en reflecties over de chaos waarin de jonge generatie Marokkanen in de jaren 1980 ondergedompeld is. In tegenstelling tot de eerste film van Derkaoui, is “Titre Provisoire” nooit verloren gegaan. De film werd vertoond, maar niet altijd op een kopij van goede kwaliteit, en in de originele taal. Eindelijk presenteren we deze versie die werd gedigitaliseerd door het Marokkaanse Centre Cinematographique, en met Franstalige ondertitels dankzij het werk van Léa Morin.
In het tijdvak van de onafhankelijkheidsverklaringen leefden aan de filmschool van Lodz jonge Marokkaanse cineasten samen met hun kameraden vanuit heel de wereld (Azië, Afrika, Latijns-Amerika,…). Het waren jaren van politiek militantisme en de strijd in ballingschap, het leren van de Poolse taal en cultuur, de collectieve strijd en solidariteit met onderdrukte volkeren, met toegang tot de cinema uit de hele wereld, de ontdekking van nieuwe artistieke milieus, vooral die van de freejazz, conceptuele kunst en politiek radicale cinema... Maar ook was er de confrontatie met de beperkingen en de politieke en sociale realiteit van het communistische Polen. Dit programma werd samengesteld door Léa Morin en volgt het spoor van de Marokkaanse studenten aan de cinemaschool van Lodz tussen 1966 en 1973, van politieke tot experimentele cinema, met onder meer de vier kortfilms van Mostafa Derkaoui.
→Compilatie gevolgd door een gesprek met Léa Morin
•+ Leçon 41 [Lekcja 41]
Abdellah Drissi, 1966, MA-PL, HD, ov fr ond, 7’
Een Poolse les voor studenten uit heel de wereld met het romantische gedicht van Adam Mickiewicz, “Pan Tadeusz”.
•+ Adoption [Adopcja]
Mostafa Derkaoui, 1968, MA-PL, HD, ov fr ond, 4’
Agnieszka is een klein zwart meisje uit het weeshuis van Lodz. Wil iemand haar adopteren?
•+ Les gens du caveau [Ludzie z piwnicy]
Mostafa Derkaoui, 1969, MA-PL, HD, ov fr ond, 13’
Een groep intellectuelen en muzikanten discussiëren in een jazzkelder. Onder hen een journalist die werd ontslagen na een reportage over de staten-generaal van de Franse cinema in mei ’68.
•+ Un jour, quelque part [Gdzieś pewnego dnia]
Mostafa Derkaoui, 1971, MA-PL, HD, ov fr ond, 21’
In een jazzclub discussiëren internationale studenten over de organisatie van een seminarie ter ondersteuning van de revolutionaire strijd in de Derde Wereld, terwijl een andere groep een theaterstuk voorbereidt.
•+ Amghar
Mostafa Derkaoui, 1968, MA-PL, zonder dial, 4’
De arrestatie van Moha of Hammou Zayani (1963-1921), hoofd van de Berberstam in strijd tegen het Franse koloniale leger tussen 1914 en 1921.
•+ Une ombre parmi d’autres [Cień wśród innych]
Abdelkader Lagtaa, 1969, MA-PL, HD, zonder dial, 5’
Een opposant in ballingschap krijgt een bedreigende postkaart van de liquidatiebrigade van politieke vijanden.
•+ Elżbieta K.
Idriss Karim, 1973, MA-PL, HD, ov fr ond, 12’
Een onthutsend portret van een jong model dat onafhankelijkheid en geluk zoekt buiten de gevestigde normen.
•+ Chant pour la mort des adolescents [Pieśń na śmierć młodzieńców]
Idriss Karim, 1973, MA-PL, HD, ov fr ond, 11’
Een poëtisch en surrealistisch essay als een cinematografische metafoor tegen repressie.
•+ Sofia & Ludmila [Zofia i Ludmiła]
Hamid Ben Said, 1971, MA-PL, HD, ov fr ond, 9’
Een portret van twee zussen in een zigeunerfamilie, met dwang gevestigd aan de rand van de stad, en hun confrontatie met hun klasgenoten.
Een tentoonstelling gerealiseerd op basis van het boek "De quelques évènements sans signification à reconstituer" (verschijnt in de herfst 2022 bij Editions Zamân Books), over het onderzoek van Léa Morin rond de eerste film van Mostafa Derkaoui. Ver van zich te beperken tot een cinematografische geschiedenis, schetst dit “archief-boek, onderzoek-boek, actie-boek” op basis van de vele pistes die de film blootlegt, een constellatie van micro-verhalen die tegelijkertijd reflecties zijn en een aanzet vormen tot verhalen over het culturele, artistieke en politieke Marokko van 1974.
→ Van 15.09 tot 23.10. Vernissage op 16.09 om 19:00
lang: nl
id_rubrique: 2595
prog: 2594
pos: aval
Zich aansluiten